Odmiany czosnku

W uprawie wyróżniamy dwa rodzaje czosnku tj. czosnek wiosenny, inaczej nazywany jarym oraz czosnek zimowy (ozimy). Dodatkowo, czosnek można podzielić na dwie grupy: strzałkujący (twardołodygowy) i niestrzałkujący (miękkołodygowy). Czosnek strzałkujący charakteryzuje się wytwarzaniem pędów kwiatostanowych zakończonych cebulkami powietrznymi. Wyróżnia się m.in. bardzo silnym wzrostem. Główki takiego czosnku są bardzo regularne i złożone z jednego okółka ząbków. Główka zawiera mało ząbków, ale są one duże. Ta grupa charakteryzuje się również tym, że główki są cienko okryte łuskami, dlatego też nie zaleca się ich długiego przechowywania. Natomiast czosnek miękkołodygowy znamionuje się nieregularnymi ząbkami w główce, które zazwyczaj ułożone są spiralnie. Posiada on grubą warstwę łusek nasiennych, co przyczynia się do tego, że taki czosnek można bardzo długo przechowywać (np. odmiana, którą uprawiam daje możliwość przechowywania czosnku nawet do 11 miesięcy od zbioru). Ponadto czosnek niestrzałkujący dzieli się na odmiany górskie i nizinne. Odmiany górskie mają szerokie blaszki liściowe o charakterze rozłożystym, natomiast nizinne posiadają wąskie wzniesione liście pokryte dużą ilością woskowego nalotu. Przedstawiony powyżej podział nie jest stały i bezwzględny, gdyż w praktyce okazuje się, że niemal każdą odmianę można zahartować tzn. czosnek jary można posadzić jesienią i przy sprzyjających warunkach możemy uzyskać z niego odmianę ozimą.

W naszym kraju możemy wyróżnić kilka odmian czosnku.

Odmiany ozime:

  • Arkus - należy do odmian średnio wczesnych, ma duże główki o dużych ząbkach (5 - 6 ząbków w główce) z fioletowo- brązową łuską. Wrażliwy na niedobór wody. Wytwarza dużą liczbę cebulek powietrznych, a walorem tej odmiany jest długi jak na czosnek zimowy okres przechowywania.
  • Harnaś - odmiana wczesna, która tworzy główki składające się z 8-13 ząbków o masie 60-80g każda. Główka okryta jest szaro-fioletową łuską.
  • Huzar - odmiana niewytwarzająca pędu kwiatostanowego, charakteryzująca się silnie przylegającymi łuskami. Miąższ ma ostry smak.
  • Ornak - średnio wczesna odmiana o ostrym i palącym smaku. Główka ma kulisty i nieco spłaszczony kształt, mieści się w niej zazwyczaj 8 dużych ząbków, a niekiedy nawet 15. Posiadają one kremową barwę o perłowych łuskach. Czosnek ten przeznaczony jest do bezpośredniego spożycia.
  • Orlik - średnio-późna odmiana czosnku. W główce znajduje się najczęściej od 8 do 9 średniej wielkości ząbków, a każdy z nich okryty jest przylegającymi łuskami. Charakteryzuje się dużą ilością cebulek powietrznych i posiada dużą tolerancję na ujemne czynniki środowiskowo-pogodowe.
  • Zawrat - średnio-wczesna odmiana o delikatnym smaku. Jedna główka zawiera od 5 do 7 dużych ząbków. Łuska nasienna posiada perłową barwę. Czosnek ten charakteryzuje się małą ilością cebulek powietrznych.
  • Mega - odmiana późna, zawierająca najczęściej 5 dużych ząbków o kremowej barwie i perłowym odcieniu łusek. Miąższ charakteryzuje się palącym i ostrym smakiem. Odmiana ta jest wrażliwa na niedobór wody.
  • Ceves - bardzo wczesna odmiana czosnku.

Odmiany jare:

  • Jarus - odmiana wyróżniająca się zróżnicowaną wielkością ząbków w główce. Idealnie nadaje się do długotrwałego przechowywania. Masa główki wynosi około 35g, a w główce zazwyczaj znajduje się od 7 do 12 ząbków o kremowej barwie. Okryte są perłowymi i mocno przylegającymi łuskami. Odmiana ta dobrze znosi „hartowanie” i świetnie nadaje się do długiego, nawet 11-miesięcznego przechowywania.
  • Cyryl - średnio-wczesna odmiana czosnku. Jedna główka zawiera do 20 luźno rozmieszczonych ząbków o kremowej barwie, do których mocno przylegają perłowe łuski. Czosnek ten świetnie nadaje się do długiego przechowywania.